Obojczyk - ważna kość stawu ramiennego

Rozpoczynamy nowy cykl artykułów – Poznaj sekrety stawu ramiennego. Dzisiaj zapraszamy do lektury artykułu, z którego dowiecie się czym jest obojczyk, jakie mogą być przyczyny bólu obojczyka, jak się leczy złamanie obojczyka, jaką rolę pełni kość obojczykowa w barku oraz wiele więcej.

Staw ramienny, bark, „staw barkowy”

W codziennej mowie bardzo często możemy spotkać się ze stwierdzeniem „boli mnie staw barkowy”, „mam problem ze stawem barkowym”. To potoczne określenie pojawia się nawet w popularnych internetowych publikacjach podejmujących tematy medycyny i zdrowia. W rzeczywistości „staw barkowy” nie istnieje, a używanie tego pojęcia w języku medycznym uznawane jest za błąd. To co wielu z nas intuicyjnie określa jako „ból stawu barkowego” to najczęściej dolegliwości powodowane przez jedną ze składowych złożonej struktury kostno-stawowej obręczy barkowej, określanej też często krócej i prościej jako bark. Jedną ze składowych barku jest obojczyk.

Co to jest obojczyk?

Obojczyk (kość obojczykowa) jest wydłużoną kością w kształcie litery S, która znajduje się pomiędzy ramieniem a mostkiem w górnej części klatki piersiowej. Stanowi on łącznik między mostkiem a wyrostkiem barkowym łopatki. Na dwóch swoich końcach (bliższym i dalszym) tworzy stawy, czyli połączenie z inną kością. Bliższy koniec obojczyka tworzy staw mostkowo-obojczykowy, natomiast dalszy koniec obojczyka – staw barkowo-obojczykowy. Stawy te otoczone są torebką stawową oraz więzadłami – płaskimi „tasiemkami” łączącymi kości. Stawy te mają niewielką ruchomość, ale są bardzo istotne dla stabilności obręczy barkowej. Kość obojczykowa zapewnia strukturalne wsparcie pomiędzy ramieniem a resztą szkieletu i jest jedną z najczęściej łamanych kości w organizmie.

Jak wygląda obojczyk u człowieka?

Struktura i budowa kości obojczyka. W którym miejscu jest obojczyk?

Obojczyk łączy się z łopatką i mostkiem, tworząc dwa stawy na obu końcach kości, którymi są:

• Staw obojczykowo-barkowy (Acromioclavicular joint): Staw obojczykowo-barkowy znajduje się pomiędzy panewką łopatki a obojczykiem na szczycie barku i jest utrzymywany razem przez więzadło obojczykowo-barkowe.
• Staw mostkowo-obojczykowy (Sternoclavicular joint): Staw mostkowo-obojczykowy tworzy się pomiędzy mostkiem i obojczykiem w przedniej części klatki piersiowej i jest podtrzymywany przez więzadło kostno-obojczykowe.

Względna wielkość obojczyka sprawia, że jest on szczególnie podatny na złamania. Złamanie obojczyka może nastąpić w wyniku upadku i wylądowania na wyciągniętej ręce lub w wyniku bezpośredniego uderzenia w bark. Najczęściej dochodzi do złamania środkowej trzeciej części obojczyka, co stanowi około 80% wszystkich przypadków złamań obojczyka. Obojczyk i łopatka są wspólnie nazywane obręczą piersiową lub obręczą barkową.

Funkcje obojczyka w stawie ramiennym (barku).

Kość obojczykowa pełni kilka ważnych funkcji w organizmie. Po pierwsze, obojczyk jest ważnym elementem szkieletu ramienia i ręki, ponieważ łączy się z innymi kośćmi ramienia. Dzięki temu umożliwia ruchy ramienia i ręki w różnych kierunkach. Obojczyk także pełni funkcję ochronną, chroniąc naczynia krwionośne i nerwy przechodzące przez klatkę piersiową. Jest również ważnym elementem układu oddechowego, ponieważ połączony jest z kością mostkową i płucami. Obojczyk ma również znaczenie w układzie mięśniowym. Wiele mięśni klatki piersiowej, takich jak mięsień naramienny i mięsień piersiowy większy, przyczepia się do obojczyka i wspomaga ruchy ramienia i ręki. Ogólnie rzecz biorąc, obojczyk pełni wiele ważnych funkcji w organizmie, umożliwiając ruchy ramienia i ręki, chroniąc naczynia krwionośne i nerwy oraz będąc ważnym elementem układu oddechowego i mięśniowego.

Najczęstsze urazy obojczyka i ich konsekwencje.

Obojczyk jest bardzo ruchliwą i wrażliwą kością, dlatego może ulec uszkodzeniu w wyniku wielu różnych urazów. Poniżej przedstawiam kilka przykładów takich urazów:

• Złamanie obojczyka: jest to najczęstszy uraz obojczyka, który może wystąpić w wyniku upadku, wypadku samochodowego lub uderzenia. Złamanie obojczyka może być zarówno proste (tzn. kość jest złamana w jednym miejscu), jak i złożone (tzn. kość jest złamana w kilku miejscach).
• Zwichnięcie obojczyka: zwichnięcie obojczyka to uraz, w którym kość ustawiona jest nieprawidłowo w stosunku do innych kości. Zwichnięcie obojczyka często występuje w wyniku upadku lub wypadku samochodowego.
• Uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów: obojczyk w wyniku urazu może uszkodzić naczynia krwionośne lub nerwy. Może to prowadzić do krwawienia lub zaburzenia czucia w ramieniu i ręce.
• Dysplazja stawu ramiennego: to choroba, w której staw ramienny jest nieprawidłowo ukształtowany lub nie działa prawidłowo. Może to prowadzić do bólu i ograniczenia ruchomości w ramieniu.
• Zapalenie stawu ramiennego: zapalenie stawu ramiennego to choroba, w której dochodzi do stanu zapalnego w stawie barkowym. Może to prowadzić do bólu i ograniczenia ruchomości w ramieniu.

Złamania obojczyka – czyli „jak boli złamany obojczyk”?

Złamanie obojczyka jest jednym z najczęstszych złamań kości w ludzkim ciele, szacuje się, że ok 5% wszystkich złamań jest związana z kością obojczykową. Obojczyk jest kością, która łączy szyję z ramieniem, a złamanie może być spowodowane przez uraz mechaniczny, taki jak upadek lub uderzenie, lub w wyniku choroby, takiej jak osteoporoza. Złamanie obojczyka jest często bolesne i może uniemożliwić ruch w ramieniu.

Objawy złamania obojczyka obejmują:

• Ból, który nasila się podczas poruszania barkiem.
• Obrzęk, tkliwość lub zasinienie.
• Uwypuklenie skóry nad złamanym miejscem
• „Mielenie” lub „trzaskanie” podczas poruszania barkiem.
• Sztywność lub brak możliwości poruszania barkiem.

Leczenie urazów obojczyka

Badanie fizykalne Przed dokładnym zbadaniem barku lekarz będzie musiał wiedzieć, jak doszło do urazu i zapyta o objawy. Badanie rentgenowskie potwierdzi lokalizację złamania i ciężkość złamania. W zależności od wyników badania rentgenowskiego, może zostać wykonana tomografia komputerowa (CT) w celu uzyskania bardziej szczegółowego obrazu miejsca złamania. Podczas badania lekarz może również wykonać dodatkowe testy, aby upewnić się, że żadne naczynia krwionośne lub nerwy nie zostały uszkodzone w momencie złamania. Leczenia złamań obojczyka W większości przypadków złamań obojczyka, uraz może się zagoić bez operacji. Leczenie zachowawcze w przypadku łagodnych urazów obejmuje:

• Unieruchomienie w chuście – w celu ochrony barku i zminimalizowania bólu
• Terapia RICE (odpoczynek, lód, ucisk i uniesienie)
• Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
• Fizykoterapia

W niektórych przypadkach, gdy złamane końce kości znacznie się przesunęły, może być zalecana operacja w celu wyrównania końców kości i utrzymania stabilności podczas procesu gojenia

Rehabilitacja po złamaniu obojczyka

Plan rehabilitacji po uszkodzenia stawu barkowego jest ustalany indywidualnie z każdym Pacjentem. W naszym Szpitalu prowadzący lekarz ortopeda, fizjoterapeuta oraz pacjent wspólnie pracują nad tym, aby opracować kompleksowy plan rehabilitacji i konkretne ćwiczenia, które pomogą przywrócić ruch i wzmocnić bark. Ćwiczenia te zwykle rozpoczynają się od delikatnych ruchów – fizjoterapeuta będzie stopniowo wprowadzał ćwiczenia wzmacniające w miarę gojenia się złamania. Większość osób jest w stanie powrócić do regularnej aktywności w ciągu 3 miesięcy od urazu. Po całkowitym wyleczeniu złamania można bezpiecznie powrócić do aktywności sportowej.